વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ ૨૦૨૦

વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ ની શરૂઆત યુનાઇટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા ૧૯૭૨ માં માનવ પર્યાવરણ પર સ્ટોકહોમ પરિષદના ઉદઘાટન માટે કરવામાં આવી હતી. જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા એક જ દિવસે બીજો ઠરાવ યુએનપીની રચના તરફ દોરી ગયો એટલે કે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પર્યાવરણ કાર્યક્રમ. વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ દર વર્ષે ૫ જૂને ઉજવવામાં આવે છે.

દરેક વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ એક અલગ વિષય સાથે એક અલગ દેશ દ્વારા યોજવામાં આવે છે, જેમાં સત્તાવાર ઉજવણી થાય છે.

વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ ૨૦૨૦ નો વિષય 

Image Make in Canva

૨૦૨૦ નો વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ કોલમ્બિયામાં ૫ જૂન, ૨૦૨૦ના રોજ યોજાશે અને પર્યાવરણ દિવસનો વિષય જૈવવિવિધતા(જૈવિકવિવિધતા) છે. તે જર્મની સાથે ભાગીદારીમાં યોજાશે. જૈવવિવિધતાનો અર્થ પૃથ્વી પરના જીવનની વિવિધતા અને પરિવર્તનશીલતા છે. જૈવિક વિવિધતા અથવા જૈવ વિવિધતા, પૃથ્વી પરનાં જીવનની વિવિધતાને દર્શાવે છે. તે પૃથ્વી, તાજા પાણી તેમજ દિરયાની તમામ પ્રકારની વનસ્પતિ, પ્રાણીઓ અને સુક્ષ્મજીવોને આવરી લે છે.

જૈવવિવિધતા ગ્રહ પર સમાનરૂપે પથરાયેલી નથીં. વિશ્વભરના જંગલો પૃથ્વીની સપાટીના માત્ર ૧૦ ટકા ભાગ પર કબજો કરે છે, પરંતુ તેમાં વિશ્વની ૯૦ ટકા જાતો શામેલ છે. જૈવ વિવિધતાને પોતાનું એક મુલ્ય છે. દુનિયાની દરેક સંસ્કૃતિ પરંપરા, ધર્મ કે આધ્યાત્મ, શિક્ષણ, આરોગ્ય કે આનદ પ્રમોદનીં દ્રષ્ટિએ પોતાની કુદરત, જમીન અને જીવનની સભાળં રાખે છે. પરંતુ માનવજાતિ પણ જૈવ વિવિવધતા પર તેમજ તેના દ્વરા અપાતી વસ્તુઓ અનેસે વાઓ પર નભે છે.

આથીં, જો કડક પગલાં લેવામાં નહીં આવે તો ભવિષ્યમાં બધું ઘટવાની સંભાવના છે.

વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ પર સુવિચાર 

Canva

તેમાં કોઈ શંકા નથી કે પર્યાવરણને બચાવવા અને સુરક્ષિત કરવાની જરૂર છે અને તે માટે આપણે વ્યક્તિગત તેમજ વૈશ્વિક પગલાં લેવા જોઈએ. અહીં કેટલાક પર્યાવરણ દિવસ પરના સુવિચાર છે જે તમને પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃતા લાવવામાં મદદ કરશે.

• "હવામાં હવે એટલું પ્રદૂષણ છે કે જો આપણા ફેફસાં ન હોત તો આ સમાવાની કોઈ જગ્યા ન હોત." 

• "જો આપણે પૃથ્વીને સૌંદર્ય અને આનંદ ઉત્પન્ન કરવાની મંજૂરી નથી આપતા, તો અંતે તે ખોરાક ઉત્પન્ન કરશે નહીં." 

• "હું ભગવાનને પ્રકૃતિમાં, પ્રાણીઓમાં, પક્ષીઓમાં અને પર્યાવરણમાં શોધી શકું છું."

• "પર્યાવરણ તે છે જ્યાં આપણે બધા મળીએ છીએ; જ્યાં આપણા બધાને પરસ્પર હિત છે; તે એ વસ્તુ છે જે આપણે બધા એકબિજાને વહેચિંએ છીએ." 

• "પ્રકૃતિ શ્રેષ્ઠ ઉપચારક છે. તેને તમારા કૃત્યોથી બગાડો નહીં".

• "પૃથ્વી દરેક માણસની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે પૂરતી છે, પરંતુ દરેક માણસનાં લોભમાં નથી." 

• "વધુ સારા કાલ માટે, વધુ વૃક્ષો વાવો અને આ ગ્રહને રહેવા માટે વધુ સારી જગ્યા બનાવો." 

• "એક દેશ જે તેની ભૂમિનો નાશ કરે છે, તે પોતાને નષ્ટ કરે છે." 

• "આપણા બાળકોના આવતી કાલ માટે આજની પૃથ્વીનું રક્ષણ કરો."

• "પ્રકૃતિ ક્યારેય એક વસ્તુ કહેતી નથી અને જ્ઞાન બીજી."

• "પાણી H2O છે, હાઇડ્રોજન બે ભાગ , ઓક્સિજન એક, પરંતુ ત્યાં એક ત્રીજી વસ્તુ પણ છે, જે તેને પાણી બનાવે છે અને તે શું છે તે કોઈને ખબર નથી." 

• "હું પર્યાવરણનું રક્ષણ કરવા નથી માંગતો. હું એવું વિશ્વ બનાવવા માંગું છું જ્યાં પર્યાવરણને સંરક્ષણની જરૂર ન હોય." 

• "પ્રકૃતિ આપણા માટે ચિત્રદોરે છે, જે દિવસે ને દિવસે, અનંત સુંદરતાનાં ચિત્રો આપે છે."

• "જે પ્રકૃતિને ચાહતો નથી, તે જીવનમાં કોઈને પણ પ્રેમ કરી શકતો નથી." 

• "આપણને પૃથ્વી આપણા પૂર્વજો પાસેથી વારસામાં નથી મળી, આપણે તેને આપણા બાળકો પાસેથી ઉધાર લીધી છે."

• "આપણા ગ્રહ માટે સૌથી મોટો ખતરો એવી માન્યતા છે કે કોઈ અન્ય તેને બચાવશે."

• "પ્રકૃતિની બધી બાબતોમાં કંઈક આશ્ચર્યજનક છે."

• "સંરક્ષણ એ પુરૂષો અને જમીન વચ્ચે સુમેળની સ્થિતિ છે." 

• "કેટલાક લોકો માટે સારી રીતે જીવન ખર્ચ ઉઠાવવાનું કારણ હોવું જોઈએ. તેઓએ તેના માટે કામ કર્યું જ હશે. જ્યારે હું કચરો જોઉં છું ત્યારે જ મને ગુસ્સો આવે છે. જ્યારે હું જોઉં છું કે લોકો જે વસ્તુનો ઉપયોગ કરી શકતા હતા તેને તેમણે ફેંકી દે છે."

• "વાતાવરણમાં પરિવર્તન એ એક ભયંકર સમસ્યા છે અને તેનો નિરાકરણ લાવવાની જરૂર છે. તે એક વિશાળ પ્રાધાન્યતાને લાયક છે."

• "તમે મરી જશો પણ કાર્બન નહીં મરે; તેની કારકિર્દી તમારી સાથે સમાપ્ત થતી નથી. તે જમીનમાં પાછા જશે, અને ત્યાં કોઈ છોડ તેને સમયસર ફરીથી પ્રાપ્ત કરશે, છોડ અને પ્રાણીજીવનના ચક્ર પર ફરીથી મોકલશે."

• "જેમ જેમ તમે ગ્રહને ગરમ કરો છો, તે વાસણને ઉકાળવા જેવું જ છે."

વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ પર સૂત્રોચ્ચાર 

જો તમે વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ પર પોસ્ટર બનાવવા અથવા પર્યાવરણ બચાવવાના સૂત્રોચ્ચાર કરવા માંગતા હો તો અમે અહિં કેટલાક સુત્રો આપ્યા છે. તમારા માટે અહીં પર્યાવરણ દિવસના શ્રેષ્ઠ સૂત્રો છે.

• વૃક્ષો વાવો, વરસાદ લાવો.
• પર્યાવરણ બચાવો અને તે જીવન અને ભવિષ્ય બચાવશે.
• વૃક્ષો વાવો, હરિયાળી લાવો.
• આપણે દુનિયાને મદદ કરવા માટે જન્મ્યા છીએ, તેનો નાશ કરવા માટે નહિં, તો પછી આપણે પર્યાવરણનો કેમ નાશ કરી રહ્યા છીએ?
• વૃક્ષો વાવો, પર્યાવરણને બચાવો, વિશ્વને બચાવો.
• પર્યાવરણની સુંદરતા બચાવવી એ આપણી ફરજ છે.
• સારો ગ્રહ શોધવો મુશ્કેલ છે.
• જો આપણે પર્યાવરણનો નાશ કરીશું તો આપણો સમાજ નહીં રહે.
• ગ્રીન સિટી એ મારું સપનું શહેર છે.
• વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ, આજથી પ્રારંભ કરો, કાલે બચાવો.
• હરિયાળી એ કુદરતી દ્રશ્યો છે, તેને કાયમ જાળવી રાખો.
• શાંત રહો અને વધુ વૃક્ષો વાવો.

પર્યાવરણ સુરક્ષા માટેના પગલા 

રોજિંદા જીવનમાં કેટલિક બાબતોનું ધ્યાન રાખી પર્યાવરણને બચાવી અને સુરક્ષિત કરી શકી. અહિં કેટલીક બાબતો દર્શાવી છે.

• અગાસી કે ઓટલા ધોવા માટે વધારે પડતા પાણીનો ઉપયોગ ન કરો.
• ફૂલ છોડમાં પાણી છાંટવા માટે ટંપક પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરો. અથવા તો વોટર સ્પ્રે બોટલમાં પાણી ભરીને જરૂરિયાત મુજબનું જ પાણી છાંટી શકાય. 
• બિનજરૂરી પાણીનો નળ ખુલ્લો ન રાખવો.
• શાકભાજીના કચરાનો ઉપયોગ કરીને ઉત્તમ ખાતર બનાવિ શકાય છે. અતિશય કૃત્રિમ ખાતરનો ઉપયોગ કરવાથી જમીનની ફળદ્રુપતા નાશ પામે છે.
• ઘર કે ઓફિસ કે ઉદ્યોગોની આસપાસની જગ્યામાં અવકાશ હોય તો આસપાસ વૃક્ષો ઉછેરવા જોઈએ.
• બને ત્યાં સુધી પ્લાસ્ટિકને બદલે કાગળની બેગનો વપરાશ કરવો.
• ફરીથી વાપરી શકાય તેવિ બેગનો ઉપયોગ કરો.
• રિસાયકલ થઈ શકે તેવી વસ્તુઓ ખરીદવાનો આગ્રહ રાખવો.
• જમીનને કૃત્રિમ ખાતરના નુકસાનથી બચાવવા ઓર્ગેનિક ખેતીનો વિકલ્પ અપનાવો જોઈએ.
• દાન આપીને ખોરાકનો બગાડ ઓછો કરવો જોઈએ.
• ધુમાડો રોકવા, બળતણ બચાવવા અને વાતાવરણના રક્ષણ માટે વાહનોનો ઉપયોગ ઘટાડવો. ચાર રસ્તા/ ક્રોસિંગ ઉપર એન્જીન બંધ કરવા અને બ્રેકનો ઉપયોગ ઘટાડવો.
• જ્યારે વીજળીનો વપરાશ ન કરવો હોય ત્યારે સ્વીચ બંધ રાખવી.
• ખાસ પ્રસંગે વૃક્ષારોપણના કાર્યક્રમનું આયોજન કરવું જોઈએ.
• ભેટમાં આપવા માટે વિવિધ વૃક્ષોના રોપ વિક્લ્પ પણ અપનાવી શકાય. 
• ઇ-પેપર, ઇ-મેગેઝિન, ઇ-બુક વાંચવાની આદત વિકસાવવી.

પર્યાવરણ દિવસ પોસ્ટર 

તમે તમારા ગમતા પર્યાવરણ દિવસ ના સુવિચારો, સૂત્રોચ્ચાર, પોસ્ટરો અને વિષય તમારા કુટુંબ અને મિત્રોને મોકલો કે જેથી તેઓને આવતીકાલેને વધુ સારી માણવા માટે પર્યાવરણની સંભાળ રાખવાની પ્રેરણા આપી શકાય.